О целебной силе прополиса

Вайцех Антонавіч Сямашка з вёскі Ляхаўшчына амаль 50 гадоў займаецца развядзеннем пчол і ведае пра іх, напэўна, усё. Я папрасіў расказаць яго пра лекавыя ўласцівасці пропалісу.

— Што такое пропаліс?

— Пропаліс — пчаліны клей, смолка, прадукт апрацоўкі пчоламі сма­лістых рэчываў расліннага паходжання. Упершыню пра яго гаючыя ўласцівасці ўзгадваецца ў гістарычных крыніцах старажытнага Егіпта. Нават паэты не раз услаўлялі моц гэтага “пчалінага бальзаму”. А вось у пачатку ХХ стагоддзя яго выцеснілі з афіцыйнай медыцыны іншыя антымікробныя сродкі. Але сёння ён па сваёй папулярнасці з’яўляецца адным з лідараў у народнай медыцыне. Ад хімічных антыбіётыкаў пропаліс адрозніваецца тым, што да яго мікраарганізмы прыстасавацца не могуць.

Ад таго, якія дрэвы і расліны знахо­дзяцца ў зоне лёту пчол, залежыць колер пропалісу. Калі пераважае сасна і елка, ён будзе цёмна-зялёным, а калі дрэвы лісцевых парод, то карычневым або жоўта-шэрым. Пропаліс мае даволі стойкі прыемны пах таполевых пупышак, мёду і воску, пры спальванні пахне ладанам, добра раствараецца ў спірце, гаркаваты на смак. Больш за ўсё пчолы прыносяць яго ў вулей у канцы лета і  пачатку восені. Летам пропаліс мяккі і ліпкі, а пры паніжэнні тэмпературы становіцца цвёрдым.

— І колькі за сезон такога “бальзаму” можа сабраць пчаліная сям’я?

— Каля 40-60 грамаў, і выкарыстоўвае яго як будаўнічы матэрыял: каб звузіць уваход праз лёткі, заклеіць розныя шчыліны, што спрыяе захаванню цяпла. Пропаліс саскрабаюць стамескай ці нажом з дошчак столі, фальцаў і верхніх брускоў рам. Пчалаводы робяць спецыяльныя рашоткі, каб сабраць больш пропалі­су. Яго ачышчаюць, складваюць у полі­этыленавыя пакеты і захоўваюць у цёмным памяшканні пры тэмпературы плюс 5-10 градусаў. У халадзільнік ставіць нельга. Калі ўмовы захоўвання выконваюцца, то пропаліс не губляе свае лекавыя ўласцівасці на працягу 5 гадоў.

— Цікава, з чаго складаецца пропаліс?

— У ім маецца сумесь смол і бальзамаў (да 55%), эфірны алей (каля 10 %), воск (каля 30%), кветкавы пылок (5%), а таксама бальзамы і дубільныя рэчывы, мноства арганічных рэчываў і мінеральных элементаў, вялікая колькасць вітамінаў, бензойная і кававая кіслоты, глюкоза, фруктоза, біяфлаваноіды, шэраг іншых злучэнняў.

Пропаліс уваходзіць у склад самых высакаякасных лакаў. Упершыню выкарыстаў пропаліс пры вырабе сваіх знакамітых скрыпак славуты Страдывары.

— А як ён выкарыстоўваецца ў народнай медыцыне?

— Пропаліс станоўча ўплывае на сардэчна-сасудзістую сістэму: зніжае артэрыяльны ціск, танізуе сардэчную мышцу, узмацняе яе кровазварот, нармалізуе ўзровень халестэрыну, змяншае згусальнасць крыві. Мае ён і процімікробныя, процізапаленчыя, абязбольваючыя ўласцівасці. Таксама выкарыстоўваецца для лячэння апёкаў, мазалёў, ран, язваў. Анестэзіруючая сіла 0,25-працэнтнага спіртавога раствору пропалісу пераўзыходзіць дзеянне навакаіну.

У якасці агульнаўмацавальнага сродку пропаліс можна прымяняць з малаком. 200-250 грамаў сырадою трэба давесці да кіпення і дадаць 10 грамаў здробненага пропалісу. Потым яшчэ раз пры пастаянным памешванні давесці да кіпення, каб атрымалася аднародная маса, якую трэба прафільтраваць. Прымаць рэкамендуецца па 50-100 грамаў раз у дзень у цёплым выглядзе.

Пры болі ў спіне да хворага месца прыкладзіце тонкую пласцінку з разагрэтага пропалісу. Пры зубным болі трымайце кавалачак пропалісу велічынёй з гарошыну каля кораня хворага зуба. У народзе сцвярджаюць, што глог з пропалісам можа перамагчы атэрасклероз. У роўнай колькасці вазьміце настой пладоў глогу і 10-15-працэнтны экстракт пропалісу. Ужываць сумесь трэба па 25 кропель тры разы на дзень за паўгадзіны да яды пры гіпертаніі, атэрасклерозе, ішэмічнай хваробе сэрца, галавакружэннях, парушэннях сну. Пры парадантозе рэкамендуецца 20-працэнтным спіртавым экстрактам пропалісу ( 20 кропель на шклянку вады) двойчы на дзень паласкаць ротавую поласць.

Пропаліс — лекавы сродак моцнага ўздзеяння. Таму да яго лепш прывыкаць на працягу тыдня. Калі хвароба адступі­ла, надышла палёгка, то мэтазгодна паступова зніжаць ўжыванне пропалісу.

Гутарыў Юрый КАТОВІЧ

 няштатны карэспандэнт.