Вандроўка на радзіму паэта

Шыльда на хаце М. Танка.

Праз некалькі дзён будзе адзначацца 100-годдзе з дня нараджэння народнага паэта Беларусі Максіма Танка. Каб аддаць даніну памяці славутаму беларусу, майстру беларускага слова, група сяброў пастаўскай раённай арганізацыі “Таварыства беларускай мовы імя Францішка Скарыны” (людзі розных прафесій і заняткаў) нядаўна здзейсніла двухдзённую краязнаўчую аўтавандроўку па Мядзельшчыне з наведваннем мясцін, звязаных з жыццём і дзейнасцю творцы.

Маршрут пралягаў праз Вярэнькі, Чэхі, Нарач, Мядзел, Пількаўшчыну, Сваткі, Брусы. Надвор’е было халаднаватае, але сустрэчы і ўражанні — цёплыя. У Вярэньках удзельнікі вандроўкі наведалі аграсядзібу вядомага пастаўскага краязнаўца і выдаўца Міхаіла Гіля. У Чэхах падарожнікаў чакала сустрэча з беларускім мастаком Алесем Цыркуновым, які вядомы не толькі сваімі мастацкімі творамі, але і няўрымслівай дзейнасцю па адраджэнні гістарычнай памяці і развіцці беларускай культуры праз аднаўленне і стварэнне помнікаў знакамітым асобам і падзеям. Менавіта дзякуючы яму на Пастаўшчыне, у вёсцы Каралінова, узведзены адметны помнік на магіле Фларыяна Даноўскага, у вёсцы Радута ўсталявана высокамастацкая “каплічная брама”, на ўездзе ў вёску Чэхі пастаўлены значны па сваіх памерах і мастацкім выкананні крыж да 2000-годдзя хрысціянства. Да таго ж, Алесь вельмі цікавы апавядальнік. Шмат новага даведаліся вандроўнікі ад яго пра жывапіс, творчасць, краязнаўчыя пошукі, агародніцтва і пчалярства.

Наступным аб’ектам на шляху падарожнікаў было мястэчка Кабыльнік, якое зараз называецца вёска Нарач. Там на мясцовых могілках агледзелі мемарыял загінуўшым у часы Першай сусветнай вайны і касцёл Андрэя Апостала.

Далей шлях пралягаў каля вялікіх беларускіх азёр Нарач, Мястра, Баторына. Краявіды, праплываючы перад вачыма, давалі падставы зноў і зноў захапляцца цудоўнай прыродай нашага краю. Невялікі прыпынак зрабілі перад горадам Мядзел, каб набраць гаючай вады з Віктосевай крынічкі.

У другой палове дня дабраліся да галоўнай мэты падарожжа — радзімы Максіма Танка. Як высветлілася, вёска Пількаўшчына і сёння даволі вялікае паселішча, але ў ім хаты паэта няма. Хоць ва ўсіх даведніках падаецца, што М. Танк нарадзіўся ў гэтай вёсцы, на самай справе яго родны дом знаходзіцца за тры кіламетры адсюль, на хутары сярод лесу. Напэўна, прыйшлося б паблукаць, шукаючы паэтаву хату, але мясцовы хлапчук дакладна падказаў дарогу.

Ямы на лясной дарожцы былі засыпаны жвірам, а прысядзібныя палеткі і сад абкошаны. На хутары стаяць дзве жылыя хаты — “старая” і “новая” — і гаспадарчыя пабудовы. Вось у старой і нарадзіўся Яўген Скурко, які потым стаў вядомы пад псеўданімам Максім Танк. Пра гэта сведчыць адноўленая шыльда на сцяне хаты. Каля яе вандроўнікі і сфатаграфаваліся.

Унутры хаты захаваўся інтэр’ер тыповага беларускага жытла з печкай, драўляным ложкам, этажэркай з кнігамі, даматканымі дыванкамі. На сцяне — вядомы партрэт Максіма Танка разам з матуляй. Прыгадваючы ўспаміны паэта з яго “Лісткоў календара”, у якіх ён апісвае побыт у бацькоў, з цяжкасцю ўяўлялі, як у адным параўнальна невялікім пакоі магла месціцца ўся вялікая сям’я і як маглі складацца вершы…

Вядома, што Максім Танк пажадаў, каб яго пахавалі на радзіме. Вясковыя могілкі знаходзяцца не ў Пількаўшчыне, а ў суседняй вёсцы Новікі і здалёк прыцягваюць увагу двума высокімі чорнымі крыжамі, што пастаўлены на магіле паэта. Тут жа і пахаванні іншых прадстаўнікоў роду. Адметныя могілкі яшчэ і тым, што тут захавалася шмат магіл, на якіх замест крыжоў ляжаць валуны.

Далей шлях ляжаў у Брусы, дзе ў вясковай хаце падарожнікі спыніліся, зладзілі сяброўскую вячэру з жартамі, цікавымі размовамі, беларускімі песнямі. Там жа і пераначавалі.

На наступны дзень наведалі Мядзельскую цэнтральную бібліятэку. Усе мелі магчымасць пераканацца, што яна нездарма з’яўляецца адной з лепшых бібліятэк Міншчыны. Тут шмат матэрыялаў пра пісьменнікаў-землякоў і знакамітых асоб краю, выдатнае абслугоўванне, дасведчаныя спецыялісты. Да юбілею народнага паэта ў бібліятэцы падрыхтавана некалькі выстаў з матэрыяламі пра жыццёвы і творчы шлях песняра, выстаўлены яго кнігі. Мы атрымалі запрашэнне наведаць Мядзел 15 верасня — у гэты дзень адбудуцца вялікія мерапрыемствы па ўшанаванні памяці Максіма Танка. А мы ў сваю чаргу запрашаем усіх чытачоў у гэты дзень на свята ў Мядзел.

Ігар ПРАКАПОВІЧ,
пісьменнік, краязнаўца.