Здзек над памяццю ў Камаях

У сераду Ліна Антонаўна Мяшкела вярталася з Камайскай участковай  бальніцы дадому. Рашыла прайсціся праз мясцовыя могілкі.

— І шлях карацейшы, і душы нейкі спакой, — расказвала пазней жанчына. — Могілкі дагледжаныя, прыгожыя. Ідзеш праз іх — і забываешся на паўсядзённыя праблемы, думаеш пра нешта больш высокае, чым зямное. На гэты раз толькі пераступіла за брамку агароджы, як убачыла адразу тры паваленыя помнікі. Спачатку падумала, што родныя пахаваных будуць штосьці мяняць. Спынілася. Бачу, адзін з іх разбіты напалову. Падняла вочы, а далей па могілках яшчэ больш жудасная карціна: вя­­л­і­кія каменныя, мармуровыя, гранітныя помнікі ляжалі на зямлі, валяліся пагнутыя жалезныя, паламаныя драўляныя крыжы, раскіданы кветкі. Гэта быў шок.

Чутка пра вандалізм, учынены на могілках, імгненна разнеслася па вёсцы. Людзі кідалі ўсе неадкладныя справы і спяшаліся туды. Паведамілі старшыні сельскага Савета Г. Ч. Урбанайцю, у міліцыю і нам, у рэдакцыю.

Калі мы прыехалі ў Камаі, рух на вуліцы быў як у горадзе. Хто круціў педалі веласіпеда, хто ехаў на машыне або кані, хто ішоў пешшу: шлях быў адзін — на могілкі або ўжо назад. Тут сустрэлі Генадзя Часлававіча Урбанайця, супрацоўнікаў раённага аддзела ўнутраных спраў.

Камайскія могілкі з’яўляюцца аднымі з узорных у раёне. На іх добраўпарадкаванне некалькі гадоў таму шмат сродкаў, сіл і працы затрацілі парафіяне мясцовага касцёла, асабіста ксёндз-пробашч Яцэк Хутман, нямала дапамагала і кіраўніцтва мясцовай гаспадаркі. І вось гэта святое месца апаганена нейкім мярзотнікам. Такое ўражанне, што тут прайшоўся смерч: павалены помнікі, ушчэнт разбіты лампадкі, раскіданы кветкі, свечкі. У каплічцы выбіта шкло, вы­дзерта і разбіта фігурка Маці Божай.

— На зямлі засталіся сляды ад абутку, іншыя доказы, — гаварыў Г. Ч. Урбанайць. — Вядзецца следства, і спа­дзяюся, злачынцы будуць устаноўлены. Але людзям, магілы чыіх родных апаганены (прыкладна 60), ад гэтага наўрад ці палягчэе.

Некаторыя помнікі магчыма будзе паставіць на месца, пабітыя прыйдзецца мяняць. А для гэтага спатрэбяцца немалыя сродкі. Калісьці рабаванне магіл, здзек над імі караліся катаржнымі работамі. І гэта, напэўна, апраўдана. Але існуе яшчэ і культура грамадства, пераемнасць маральных каштоўнасцей, якія павінны перадавацца з пакалення ў пакаленне. Вандалізм на могілках — гэта здзек над памяццю нашых родных і блізкіх, апаганенне нашай духоўнай спадчыны.

Пакідала могілкі. Людзі стаялі купкамі: хто плакаў, хто маліўся, хто ад’язджаў, упэўніўшыся, што вечны сон яго родных не парушаны. Але цяжар на сэрцы застаўся ў кожнага, хто ўбачыў сляды вандалізму.

 Тэкст і фота Анны АНІШКЕВІЧ.