Адмiнiстрацыйная прыналежнасць хойнiкшчыны у xvi - пачатку xx стагоддзя.

Да 500-годдзя першай згадкі пра Хойнікі ў пісьмовых крыніцах засталося 5 гадоў. Наўрад ці за гэты час з'явіцца спецыяльнае даследаванне па названай тэме з-пад пяра акадэмічнага або універсітэцкага гісторыка. Тому паспрабуем, на падставе ў тым ліку і энцыклапедыі ВКЛ (К - Я, Мінск, 2006), як можна дакладней ак-рэсліць сітуацыю ўласнымі сіламі.

    Ужо вядома, што ў 1512 г. Хойнікі і большая частка пазнейшага раёна належалі да Брагінскай воласці, а даволі значная яго ўскраіна на паўночны захад і захад прыкладна ад лініі "Кажушкі - Хойнікі", да Мазырс-кай воласці (староства), дзеля чаго графу Ракіцкаму ў 1776 г. давялося падаць копію (Абмежавання ўсяго графства Брагінскага) таксама і ў актавыя кнігі Мазырскага гродскага суда. Абедзве воласці існавалі яшчэ ў складзе Кіеўскага княства, у 1471 г. пераўтворанага ў аднайменнае ваяводства. Паводле карты В. Насевіча, у сярэдзіне XVI ст. Брагінская воласць уваходзіла ў Чарнобыльскі павет.

    У час адміністрацыйна-тэрытарыяльнай рэформы 1565-1566 г.г. апошні быў скасаваны, але воласць, падобна, стала часткай Кіеўскага павету толькі напярэдадні Люблінскай уніі 1569 г., калі Кіеўскае ваяводства было далучана да Каралеўства Польскага. Заходняя Хойнікшчына ў складзе Мазырскага павету засталася ў вялікім Княстве Літоўскім, аднак належала цяпер да Мінскага ваяводства. Недзе ў пачатку XVII ст. Брагінская воласць увайшла ў Оўруцкі павет, а з канца таго ж стагоддзя мястэчка Хойнікі стала цэнтрам асобнай воласці ў паўночнай частцы былой Брагінскай. Матэрыялы рэвізіі 1715-1716 г.г. дазваляюць хоць і на невялікім адрэзку, вызначыць прикладную мяжу Мазырскага павету ВКЛ і Оўруцкага павету Кароны - паміж Казялужжам і Небытавым (уваходзілі ў Загальскае староства) з аднаго боку, і Хойнікамі - з другога.

    Такі стан спраў захоўваўся да другога падзелу Рэчы Паспалітай у 1793 г., калі Хойнікшчына апынулася ў складзе Рэчыцкага павету спачатку Чарнігаўскай губерніі (намесніцтва), а з 1797 г. - Мінскай губерніі Расійскай імперыі. 3 1861 г. да першай сусветнай вайны асобныя часткі нашага раёна знаходзіліся ў межах розных валасцей Рэчыцкага павету Мінскай губерніі: Аўцюцевіцкай (Бераснёўка, Старч); Дзёрнавіцкай (Аравічы, Баршчоўка, Дронькі, Краснаселле, Малочкі, Масаны, Пагоннае, Радзін, Уласы, Чамкоў); Маладушскай (Амелькаўшчына, Ізбьшь, Рашаў); Мікуліцкай (Бабчын, Варацец-l i Варацец-2, Веляцін, Высокае, Губарэвічы, Звяняцкае, Кар-пілаўка, Лісцвін, Мокіш, Плоскае, Пудакоў, Рудакоў, Рудыя, Чахі); Хойніцкай (Хойнікі, Барысаўшчына, Берасцечка, Валокі, Вялікі Бор, Гарошкаў, Гноеу, Дворышча, Дубровіца, Дэлістаў, Забалаць, Загалле, Загальская Слабада, Казялужжа, Карчовае, Клівы, Куравое, Людзвін, Лянтэрня, Малішаў, Навасёлкі, Настолле, Небытаў, Паселічы, Паташня, Рудзенька, Руднае, Стралічаў, Судкоў, Храпкаў, Юзэфаў); Юравіцкай (Алексічы, Багуславец, Буда, Глінішча, Засценак, Кажушкі, Каранёўка, Ламачы, Ломыш, Маклішча, Міхалёў, Кухнаўшчына, Рабец, Рудня, Рудня Тульгавіцкая, Слабада Кажушкаўская, Слабада Княжыца, Тульгавічы, Тунеўшчына, Хвойнае).

    Мяркую, гэты кароткі агляд, пры ўсёй яго недасканаласці, дапаможа настаўнікам і вучням, зацікаўленым нашай рэгіянальнай гісторыяй, пазбегчы пры яе вывучэнні грубых памылак, якія, на жаль, нярэдка дапускаюць нават аўтары энцыклапедычных выданняў. Бо тыя памылкі выпраўляць акрамя нас ніхто не будзе.

    С.БЕЛЬСКІ, настаўнік гісторыі СШ № З г.Хойнікі.