Ценнейший дар — жизнь

Варапаева толькі вызвалілі ад нямецка-фашысцкіх захопнікаў, і мясцовых хлапчукоў-падлеткаў нібы магнітам пацягнула ў парк у графскі палац, дзе ў адным з падвалаў застаўся склад боепрыпасаў. Чаго там толькі ні было! У кагосьці ўзнікла ідэя парыбачыць з дапамогай гранаты. Пятнаццацігадовы Мечык Муха ўкінуць яе ў ваду не паспеў — узарвалася ў руках.

У прытомнасць  прыйшоў у ваенным палявым шпіталі, — са слязьмі на вачах успамінаў той жудасны час Мечыслаў Данілавіч. — Невыносна балела ўсё цела, але радавала, што жывы. Не разумеў аднаго: што з рукамі? Доктар сказаў адкрыта: “Засталіся ў цябе, хлопец, толькі кульці”. Пякучы цялесны боль дапоўніўся душэўнымі пакутамі. Стаў нямілы белы свет, было адно жаданне —  заснуць і не прачнуцца. Не ўяўляў, як можна жыць такім калекам. Але ўспомніў, што бацька пайшоў на фронт, а маці засталася адна з траімі меншымі дзецьмі. Яна нават не ведала, жывы я ці не. Ёй хапіла ўсялякага гора, таму мне трэба чапляцца за жыццё.

Захацелася ўбачыць самага блізкага і дарагога чалавека, прыту­ліцца да яе грудзей. Хлопчык папрасіў медсястру, каб напісала пісьмо дадому. Маці неадкладна прымчала ў шпіталь. Мудрая жанчына знайшла словы, каб супакоіць і падбадзёрыць дзіця, пераканаць, што яно здолее да ўсяго прызвычаіцца.

З таго часу мінула  69 гадоў. Мечыславу Данілавічу ідзе 85-ы. Ён інвалід першай групы. Яго жыццё было намнога больш складаным, чым у равеснікаў, але не менш цікавым і насычаным. Ёсць людзі, якія, маючы рукі і ногі, адчуваюць сябе няшчаснымі. А М. Д. Муха сцвяр­джаў, што ён удзячны Усявышняму за тое, што пакінуў яго жывым. У той дзень у Варапаеве загінуў не адзін падлетак, разбіраючы боепрыпасы. Мечыслаў Данілавіч навучыўся абслугоў­ваць сябе (мыцца, брыцца), рабіць амаль ўсю работу (пісаць, ездзіць на веласіпедзе, варыць есці (толькі бульбу так і не налаўчыўся чысціць)), ускапае градку, карыстаецца тэлефонам. А якім паляўнічым быў!

— Лячэнне расцягнулася на некалькі гадоў, — расказваў. — Я разумеў, што ніхто не можа змяніць маё становішча, таму мне трэба навучыцца жыць паўнацэнна. Перамагчы сябе і свае сумненні. І найперш палюбіць жыц­цё.

Ён не мог сядзець без справы і папрасіўся ў сельпо вартаўніком. Там выдалі стрэльбу. Спачатку пасмяяўся: што з ёй рабіць без рук? А потым прыдумаў, як карыстацца. Урэшце так трапна страляў! Паляваў на качак, зайцоў, курапатак, трапляліся дзікі, ласі. Цяпер часам сустрэнецца з Пятром Ушаковым, паўспамінаюць мінулае. У Мечыслава Данілавіча наогул было шмат сяброў, яны ва ўсім падтрымлівалі, дапамагалі. І калі часам падступаў адчай, сябры аказваліся побач, падбадзёрвалі. Ён не любіў, калі яго шкадавалі, і пастаянна імкнуўся даказаць, што можа жыць так, як усе. 20 гадоў адпрацаваў качагарам.

Вернай спадарожніцай па жыцці была жонка. У іх быў шчаслівы шлюб, многія зайздросцілі Мухам. Жонка нарадзіла двайнят — сына і дачку. Ёсць пяцёра ўнукаў, чацвёра праўнукаў. На жаль, летась жонка, з якой пражылі разам 57 гадоў, памерла. Цяпер кожны дзень адведвае бацьку сын, які таксама жыве ў Варапаеве. Часта наведваецца з Пастаў дачка, даглядае агарод, прыбірае ў доме.

— Чакаю сустрэчы з малодшым братам з Польшчы, — гаварыў М. Д. Муха. — Ён у свой час разам з бацькамі выехаў у гэту краіну. Бацька ў Варапаеве ў графа Пшаздзецкага быў кучарам. А пачалася вайна — жыццё памянялася, і яны эмігрыравалі. Замужняя сястра і я, жанаты, засталі­ся са сваімі сем’ямі на месцы. Неаднойчы  ездзіў да іх у госці, а калі бацькі памерлі — на магілу.

— Хоць я ўжо і стары, не адчуваю сябе бездапаможным, — гаварыў чалавек. — Кожны дзень у мяне распланаваны. Пражыву яго — і падзякую Усявышняму. Найкаштоўнейшы дар — жыццё.

Анна АНІШКЕВІЧ, г. п. Варапаева.